Nobel ödülüne sahip Türk bilim insanı Aziz Sancar hakkında bilinmesi gerekenlere yer veriyor, onu daha yakından tanımanızı sağlıyoruz.
Mardin’in Savur ilçesinde çiftçi bir ailesinin sekiz çocuğundan biri olarak 1946 yılında dünyaya gelen Aziz Sancar’ın ilk şansı eğitimin çocukları için şart olduğunun bilincinde olan bir ailenin evladı olmaktı. Çocuklarını eğitime teşvik eden aile, Aziz Sancar’ın da bu bağlamda büyük bir bilim insanı olmasındaki en temel etkendir.
Mardin’de doğan ve büyüyen Aziz Sancar, Mardin’de eğitimini sürdürmesinin ardından 1963 yılında Mardin’e veda edip İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’ne yazılmıştır ve fakülteyi 1969 yılında dereceyle bitirmiştir. Ancak onun hedefi hekim olmaktan ziyade biyokimyacı olmak idi ve kimyaya özel bir ilgisi bulunuyordu. Fakat daha sonra biyokimya dersi aldığı hocasının tavsiyesi nedeniyle Savur’a dönüp orada iki yıl hekimlik yapmıştır. Aziz Sancar daha sonra bunun kendisi için çok güzel bir tecrübe olduğundan bahsetmiştir.
İki yıl süren hekimlik macerasının ardından Nato bursunu kazanan Sancar, yurt dışı deneyimini bu burs sayesinde gerçekleştirmiş, yükseköğrenim için Amerika’ya gidip John Hopkins Üniversitesi’ne, sonrasında da Dallas Teksas Üniversitesi’ne kayıt yaptırmıştır. Ardından Caude Rupert’ın moleküler biyoloji programını içeren laboratuvarında çalışmalar yürüten Sancar, burada bir buluşa da imza atmayı başarmıştır.
Aziz Sancar, danışman hocasının da yardımları ile ultraviyole ışık tarafından zarar gören DNA’nın belli başlı enzim ve molekül yoluyla nasıl tamir edildiğini tespit etmiştir. Bu buluşu 1977 yılında yapmış olan Aziz Sancar, bu başarısı sayesinde doktora ve yüksek lisans programlarını da hızlıca bitirmiştir. Ardından Yale Üniversitesi’nde çalışmalarına devam eden Aziz Sancar, hücre dizilimi, DNA onarımı, kanser tedavisi, biyolojik saat konularıyla ilgili olarak önemli çalışmalar yapmıştır. Ekibiyle birlikte biyolojik saati düzenleyen genleri keşfetmiştir. Böylece ABD Uluslararası Akademisi’ne seçilmiştir ve o akademide yer alan ilk Türk olmuştur.
Nobel Ödülü
Aziz Sancar 2015 yılında iki bilim insanı ile birlikte, hücrelerin hasarlı DNA’yı nasıl koruyup tamir ettiklerini haritalayabildiği için Nobel Kimya Ödülü’ne layık görülmüştür ve Aziz Sancar yaptığı açıklamada kendisini ödüle götürenin Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti’nin yapmış olduğu eğitim devrimi olduğunu, bu ödülün sahibinin de Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti’ni temsil etmekte olan Anıtkabir Müzesi olduğunu açıklayarak ülkemizi gururlandırmıştır. Aziz Sancar’ın almış olduğu ödül günümüzde Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Müzesi’nde sergilenmektedir.
Amerika’da okumak isteyen öğrenciler için Aziz&Gwen Vakfı’nı kuran Aziz Sancar, bunun yanı sıra Carolina Türk Evi’ni de ABD’ye gelen öğrencilerin kalabilmesi için misafirhane olarak oluşturulmuştur.
